Ngày 22/10/2012, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khai mạc kỳ họp thứ Tư, Quốc hội khóa XIII tại Hà Nội. Chiều cùng ngày, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình đã trình bày báo cáo công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2012. Trang tin điện tử Viện kiểm sát nhân dân tối cao trích đăng nội dung báo cáo trên: Năm 2012 là năm có nhiều biến động phức tạp về tình hình mọi mặt của đất nước. Bằng nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân, chúng ta vẫn phấn đấu bảo đảm mức tăng trưởng hợp lý của nền kinh tế, kiềm chế lạm phát, ổn định đời sống nhân dân, giữ vững an ninh, chính trị và trật tự an toàn xã hội. Tuy vậy, trong điều kiện hội nhập và những khó khăn của nền kinh tế như lạm phát, phá sản,...
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân báo cáo công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2012 tại kỳ họp thứ Tư, Quốc hội khóa XIII
Đ/c Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên TW Đảng, Viện trưởng VKSND tối cao
trình bày báo cáo tại kỳ họp thứ Tư, Quốc hội khóa XIII
Ngày 22/10/2012, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khai mạc kỳ họp thứ Tư, Quốc hội khóa XIII tại Hà Nội. Chiều cùng ngày, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình đã trình bày báo cáo công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2012. Trang tin điện tử Viện kiểm sát nhân dân tối cao trích đăng nội dung báo cáo trên:
Năm 2012 là năm có nhiều biến động phức tạp về tình hình mọi mặt của đất nước. Bằng nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân, chúng ta vẫn phấn đấu bảo đảm mức tăng trưởng hợp lý của nền kinh tế, kiềm chế lạm phát, ổn định đời sống nhân dân, giữ vững an ninh, chính trị và trật tự an toàn xã hội. Tuy vậy, trong điều kiện hội nhập và những khó khăn của nền kinh tế như lạm phát, phá sản,... cũng đã tác động không nhỏ đến tình hình an ninh - trật tự, làm tăng nhiều loại tội phạm và làm xuất hiện những loại tội phạm mới, có yếu tố nước ngoài. Tuân thủ sự lãnh đạo của Đảng, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Viện kiểm sát nhân dân tối cao phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành đã có nhiều cố gắng, hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, góp phần thiết thực đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân.
Toàn cảnh kỳ họp
Những kết quả chủ yếu trong công tác năm 2012 của Ngành thể hiện trên 5 lĩnh vực sau:
1. Chất lượng, hiệu quả thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp trong lĩnh vực hình sự nâng lên rõ rệt, mặc dù số lượng và tính chất các loại án hình sự tăng và phức tạp hơn năm 2011.
Đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Số vụ án đã yêu cầu khởi tố, trực tiếp khởi tố vụ án, yêu cầu điều tra và ra quyết định huỷ quyết định khởi tố vụ án không đúng,... đều tăng. Đã ban hành nhiều kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm, góp phần đảm bảo việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đúng pháp luật; hạn chế việc bỏ lọt tội phạm và oan, sai. Công tác giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Cơ quan điều tra có những chuyển biến tích cực;
Viện kiểm sát các cấp đề cao trách nhiệm trong việc phê chuẩn các lệnh, quyết định về bắt, tạm giữ, tạm giam, kiên quyết hủy bỏ những biện pháp tạm giam không có căn cứ; kịp thời trả tự do các trường hợp tạm giữ, tạm giam trái pháp luật. Kiểm sát chặt chẽ việc thực hiện các chế độ đối với người bị tạm giữ, tạm giam và việc thực hiện các thủ tục về tạm giữ, tạm giam; số cuộc kiểm sát trực tiếp nhà tạm giữ, trại tạm giam và số kiến nghị, kháng nghị yêu cầu khắc phục, xử lý vi phạm đều tăng. Góp phần quan trọng bảo đảm việc bắt, tạm giữ, tạm giam của cơ quan chức năng tuân thủ đúng quy định của pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của người bị bắt, tạm giữ, tạm giam được tôn trọng; các quy định của pháp luật về tạm giữ, tạm giam và thi hành án được thực hiện nghiêm túc;
Đã kiểm sát chặt chẽ, bảo đảm việc phê chuẩn quyết định khởi tố bị can; đồng thời yêu cầu khởi tố, trực tiếp khởi tố nhiều bị can, góp phần hạn chế việc bỏ lọt tội phạm hoặc làm oan người vô tội. Mặc dù số vụ án, bị can tăng, nhưng tiến độ giải quyết, tỉ lệ truy tố vẫn cao và tăng so với cùng kỳ. Số vụ án, bị can phải đình chỉ, tạm đình chỉ cũng giảm mạnh. Kiểm sát chặt chẽ các hoạt động điều tra, tăng cường trách nhiệm công tố, gắn công tố với hoạt động điều tra; chủ động đề ra các yêu cầu điều tra,... đã góp phần nâng cao chất lượng điều tra, giảm tỷ lệ trả hồ sơ để điều tra bổ sung giữa các cơ quan tiến hành tố tụng. Đã tập trung kiểm sát và quản lý chặt chẽ các trường hợp tạm đình chỉ, đình chỉ, kịp thời yêu cầu hủy hoặc hủy các quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ không có căn cứ để điều tra, truy tố theo quy định pháp luật;
Chú trọng thực hiện nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử, nên đã đạt được nhiều kết quả tích cực: số kháng nghị phúc thẩm được Tòa án xét xử chấp nhận tăng 11,3%; số kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm tăng 25,3% và được Tòa án chấp nhận đạt tỉ lệ cao. Công tác phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện tốt; số án trọng điểm tăng 22,2%. Đã tổ chức nhiều hơn số phiên tòa xét xử lưu động, phiên tòa rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng, kỹ năng tranh tụng cho đội ngũ Kiểm sát viên. Số kiến nghị, kháng nghị yêu cầu Cơ quan điều tra, xét xử, thi hành án và các cơ quan, tổ chức khắc phục vi phạm, tuân thủ pháp luật và áp dụngcác biện pháp phòng ngừa, khắc phục nguyên nhân, điều kiện phát sinh vi phạm, tội phạm tăng so với cùng kỳ. Chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử, hoạt động tranh tụng của Kiểm sát viên các cấp ngày càng tốt hơn, góp phần quan trọng làm hạn chế đáng kể các trường hợp oan, sai.
2. Hoạt động của Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao tuân thủ các quy định pháp luật và có đóng góp quan trọng để xây dựng các cơ quan tiến hành tố tụng trong sạch, vững mạnh.
Tiếp tục đổi mới, kiện toàn về tổ chức, hoạt động của cơ quan điều tra; thực hiện nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng khởi tố, điều tra các vụ án xảy ra trong hoạt động tư pháp và do cán bộ tiến hành tố tụng gây ra. Công tác điều tra thực hiện đúng quy định của pháp luật; tiến độ điều tra nhanh, tỉ lệ các vụ án tham nhũng cao; không xảy ra đình chỉ điều tra bị can hoặc Viện kiểm sát truy tố, Tòa án tuyên bị cáo không phạm tội. Qua hoạt động điều tra, đã ban hành nhiều kiến nghị (tăng 23,7%) yêu cầu các cơ quan tư pháp tăng cường biện pháp phòng ngừa vi phạm, tội phạm, góp phần quan trọng trong việc chấn chỉnh và bảo đảm việc tuân thủ pháp luật, hạn chế tiêu cực trong hoạt động tư pháp.
3. Chủ động bố trí lực lượng thực hiện Luật tố tụng hành chính, luật tố tụng dân sự sửa đổi, tăng cường kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động, vụ án hành chính.
Năm 2012, Luật tố tụng hành chính, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng dân sự có hiệu lực nên khối lượng công việc của toàn Ngành thuộc lĩnh vực này tăng lên đột biến, có những việc tăng hơn 200%. Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã chủ động rà soát, kiện toàn bộ máy, bố trí cán bộ hợp lý; kịp thời tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ; phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao xây dựng ban hành thông tư hướng dẫn cần thiết,... Do đó, chất lượng, hiệu quả công tác nàyđược đảm bảo, một số chỉ tiêu công tác đạt kết quả tốt.
Số lượng kháng nghị phúc thẩm về án dân sự tăng 20,5%, chất lượng kháng nghị tiếp tục ổn định và tăng cao. Phần lớn các kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm được Tòa án chấp nhận.
4. Tập trung chỉ đạo và tăng cường công tác kiểm sát thi hành án, chấn chỉnh việc tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực này.
Đã đổi mới, tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để kiểm sát chặt chẽ việc ra quyết định và tổ chức thi hành án hình sự; kiểm sát trực tiếp 100% các trại giam. Qua kiểm sát, phát hiện, yêu cầu khởi tố nhiều vụ án hình sự; yêu cầu cơ quan chức năng kịp thời ra các quyết định thi hành án, áp giải, truy nã bị án theo đúng pháp luật; số kiến nghị, kháng nghị yêu cầu khắc phục vi phạm tăng 49%. Chú trọng kiểm sát việc thi hành án treo, cải tạo không giam giữ; số cuộc kiểm sát trực tiếp tại UBND cấp xã tăng 62,1%. Đã kiểm sát chặt chẽ hồ sơ đề nghị xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù, phát hiện hàng trăm trường hợp không đủ điều kiện theo quy định của pháp luật, góp phần bảo đảm việc xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù đúng pháp luật;
Công tác kiểm sát thi hành án dân sự được quan tâm chỉ đạo và nâng cao về chất lượng, đã đạt được những kết quả tích cực. Số cuộc kiểm sát trực tiếp cơ quan thi hành án dân sự tăng 22,2%, số kết luận kiến nghị yêu cầu Cơ quan thi hành án khắc phục vi phạm tăng 86,9%. Qua đó, đã phát hiện, yêu cầu Cơ quan thi hành án: ra hàng trăm quyết định cưỡng chế, quyết định thi hành án, xét miễn giảm tiền thi hành án,... Ngành Kiểm sát cũng đã tích cực phối hợp với cơ quan hữu quan giải quyết dứt điểm nhiều việc thi hành án dân sự phức tạp, kéo dài nhiều năm.
5. Trên tinh thần đổi mới, chất lượng, kỷ cương, hướng về cơ sở, công tác xây dựng Đảng, xây dựng Ngành đã đạt được nhiều tiến bộ và đặt cơ sở cho sự phát triển mạnh hơn cho những năm tiếp theo.
Viện kiểm sát các cấp tiếp tục triển khai, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 49-NQ/TW và Kết luận số 79-KL/TW của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp. Đã tập trung xây dựng, hoàn thiện các đề án về cải cách tư pháp, tổ chức tốt việc tổng kết việc thi hành Hiến pháp năm 1992; thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, triển khai nhiều biện pháp, nhiều cuộc vận động nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ Kiểm sát “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh; kỷ cương và trách nhiệm”;
Tập trung hoàn thiện hệ thống quy chế nghiệp vụ; xây dựng, ban hành quy chế phối hợp với các cơ quan hữu quan. Tăng cường công tác quản lý, kiểm tra nội bộ; đổi mới, nâng cao chất lượng các hội nghị, hội thảo, giao ban. Đẩy nhanh việc nghiên cứu xây dựng đề án nâng cao năng lực hoạt động, cải cách tư pháp, ứng dụng công nghệ thông tin. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành. Chấp hành nghiêm túc hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp; quán triệt, thực hiện đầy đủ quyết định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác xây dựng Ngành;
Khẩn trương triển khai, hoàn thiện đề án đổi mới tổ chức, bộ máy Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Tích cực chủ động trong việc tuyển dụng đủ biên chế. Cơ bản hoàn thành bổ sung quy hoạch cán bộ lãnh đạo Viện kiểm sát các cấp. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ trong nước và quốc tế; khẩn trương xây dựng Đề án thành lập Trường Đại học Kiểm sát;
Theo phân công của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chủ trì thực hiện đúng tiến độ dự án bổ sung, sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; chủ trì, phối hợp xây dựng nhiều thông tư liên tịch hướng dẫn thực hiện pháp luật;
Tăng cường hợp tác quốc tế trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, tiến hành đàm phán, ký kết Hiệp định tương trợ tư pháp hình sự song phương với các quốc gia; thực hiện nhiều dự án quốc tế nhằm tăng cường năng lực xây dựng, thực thi pháp luật. Đã triển khai, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực hưởng ứng "Năm đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào 2012”;
Tích cực, nghiên cứu, xây dựng và thực hiện các đề án trang bị cơ sở vật chất cho Ngành, đặc biệt là cho Viện kiểm sát cấp huyện.
Năm 2012, các cơ quan tiến hành tố tụng đã có nhiều cố gắng trong đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần vào công cuộc đổi mới phát triển đất nước. Song, qua thực hiện chức năng, nhiệm vụ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao thấy nổi lên một số vấn đề đáng lưu ý sau:
Quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ, các cơ quan điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án gặp nhiều vấn đề vướng mắc, như: Do thiếu văn bản hướng dẫn nên nhận thức và thực tiễn áp dụng việc đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án theo khoản 1, Điều 25 Bộ luật hình sự không thống nhất và nhiều sai phạm. Điều tra, xử lý một số vụ án về tham nhũng thường kéo dài; việc xác định giá trị tài sản bị chiếm đoạt, thiệt hại, nhất là trong các vụ án liên quan đến lĩnh vực xây dựng, tài chính, ngân hàng,... thời gian giám định dài, chi phí giám định cao nhưng nguồn kinh phí của ngân sách Nhà nước cấp còn hạn chế.
Tình trạng vi phạm tại các nhà tạm giữ, trại tạm giam, trại giam vẫn còn, như: việc giam chung giữa người thành niên với người chưa thành niên, giữa các đối tượng trong cùng vụ, việc, chế độ chính sách đối với người tạm giữ không đảm bảo, quá hạn tạm giam, tạm giữ; trốn khỏi nơi giam, vi phạm kỷ luật, phạm tội mới,...
Hiện nay, số luật sư, người bào chữa tham gia bào chữa tại các phiên tòa hình sự chỉ chiếm tỉ lệ thấp, chủ yếu là luật sư chỉ định. Phần lớn tập trung ở những thành phố, đô thị. Đối với vùng sâu, vùng xa, tỉ lệ tham gia của luật sư, người bào chữa tại các phiên tòa hình sự không đáng kể.
Quán triệt các nghị quyết của Đảng, của Quốc hội về những nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 2013, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, ngành Kiểm sát xác định mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm phấn đấu thực hiện trong năm 2013 là:
Toàn ngành Kiểm sát phấn đấu nâng cao hơn nữa chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra; nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên toà và hiệu quả hoạt động của Cơ quan điều tra Viện kiểm sát. Thực hiện đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm trong công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hình sự, các vụ, việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động, vụ án hành chính; nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam, kiểm sát thi hành án và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp. Tiếp tục thực hiện chiến lược cải cách tư pháp, xây dựng Ngành trong sạch, vững mạnh, đảm bảo đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đủ về số lượng, không ngừng nâng cao về chất lượng, đề cao kỷ luật, kỷ cương, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Mở rộng hợp tác quốc tế.
Tập trung khắc phục những thiếu sót, hạn chế trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp của năm 2012. Đề cao trách nhiệm của lãnh đạo, Kiểm sát viên trong kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc giải quyết các vụ án thuộc thẩm quyền, kiểm sát thi hành án và giải quyết khiếu nại tố cáo trong hoạt động tư pháp, nâng cao số lượng, chất lượng các kháng nghị, kiến nghị của Viện kiểm sát các cấp. Chủ động khởi tố điều tra các vụ án thuộc thẩm quyền. Nâng cao tiến độ giải quyết, hạn chế số đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm tồn đọng.
Triển khai, thực hiện nghiêm túc những nhiệm vụ trọng tâm về cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát nhân dân theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 và Kết luận số 79-KL/TW ngày 28/7/2010 của Bộ Chính trị. Tập trung nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện các đề án về cải cách tư pháp theo sự phân công của Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương.
Trên cơ sở tổng kết việc thi hành Hiến pháp năm 1992, tích cực tham gia xây dựng Hiến pháp. Đẩy nhanh tiến độ và chất lượng nghiên cứu, xây dựng Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi, bổ sung), luật tố tụng hình sự (sửa đổi, bổ sung); tích cực phối hợp với các ngành xây dựng luật và các thông tư liên tịch hướng dẫn thi hành pháp luật.
Triển khai thực hiện tốt các nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tổ chức và cán bộ của Ngành. Tiếp tục thực hiện việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện các cuộc vận động xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh; kỷ cương và trách nhiệm”. Triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI của Đảng.
Tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ kiểm sát; đề nghị cơ quan có thẩm quyền thành lập Trường Đại học kiểm sát để chủ động trong việc đào tạo và tạo nguồn tuyển dụng cán bộ.
Tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế; phối hợp với các cơ quan hữu quan hoàn thiện các quy định pháp luật để thực hiện tốt hơn các yêu cầu tương trợ tư pháp trong lĩnh vực hình sự; triển khai hiệu quả các dự án quốc tế.
Nghiên cứu, xây dựng, thực hiện các đề án về tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện làm việc cho Ngành.Tập trung triển khai thực hiện dự án xây dựng trụ sở Viện kiểm sát nhân dân tối cao (mở rộng).
Xây dựng, triển khai thực hiện Đề án đổi mới đồng bộ hệ thống chỉ tiêu thống kê và Đề án phát triển ứng dụng công nghệ thông tin; nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin.
Phúc Long