Ngày 19/02/2019, Chính phủ ban hành Nghị định số 19/2019/NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường. Nghị định số 19/2019/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 05/04/2019.

Nghị định số 19/2019/NĐ-CP quy định về nguyên tắc tổ chức họ, hụi, biêu, phường; điều kiện là thành viên, chủ họ; gia nhập, rút khỏi họ; văn bản thỏa thuận về họ; thứ tự lĩnh họ, lãi suất; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý của thành viên, chủ họ.

Việc tổ chức họ phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 của Bộ luật Dân sự; chỉ được thực hiện nhằm mục đích tương trợ lẫn nhau giữa những người tham gia quan hệ về họ; không được tổ chức vì mục đích cho vay nặng lãi, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Điều kiện tham gia quan hệ họ

- Đối với thành viên: là người đủ 18 tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi. Đối với người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu có tài sản riêng có thể là thành viên của dây họ nhưng phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

- Đối với chủ họ: là người đủ 18 tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; phải được hơn một nửa tổng số thành viên bầu (trừ tường hợp các thành viên có thỏa thuận khác).

Quyền và nghĩa vụ của thành viên, chủ họ

- Các thành viên có các quyền cơ bản sau đây: Góp một hoặc nhiều phần họ trong một kỳ mở họ; lĩnh họ; chuyển giao một phần hoặc toàn bộ phần họ cho người khác; yêu cầu chủ họ hoặc người giữ sổ họ cho xem, sao chụp sổ họ và cung cấp các thông tin liên quan đến dây họ; yêu cầu chủ họ trả phần họ của thành viên không góp phần họ đúng hạn; yêu cầu các thành viên khác, chủ họ thực hiện nghĩa vụ của mình. Trong trường hợp là họ có lãi thì thành viên có các quyền sau đây: Đưa ra mức lãi trong mỗi kỳ mở họ; được lĩnh họ trước các thành viên nếu đưa ra mức lãi cao nhất tại kỳ mở họ; hưởng lãi từ thành viên lĩnh họ...

- Nghĩa vụ của thành viên: Góp phần họ theo thỏa thuận; thông báo về nơi cứ trú mới trong trường hợp có thay đổi cho người tham gia dây họ; tiếp tục góp các phần họ để các thành viên khác được lĩnh cho đến khi thành viên cuối cùng lĩnh họ trong trường hợp đã lĩnh họ trước các thành viên khác. Trong trường hợp là họ có lãi hoặc hưởng hoa hồng thì thành viên phải thực hiện nghĩa vụ: Trả lãi cho các thành viên chưa lĩnh họ khi được lĩnh họ; trả khoản hoa hồng cho chủ họ khi lĩnh họ theo thỏa thuận...

- Quyền của chủ họ: Thu phần họ của các thành viên; yêu cầu thành viên không góp phần họ của mình phải trả phần họ trong trường hợp chủ họ đã góp thay cho thành viên đó. Chủ họ trong họ có lãi có quyền lĩnh phần họ trong kỳ mở họ đầu tiên và không phải trả lãi cho các thành viên khác trong trường hợp chủ họ đồng thời là thành viên. Đối với họ hưởng hoa hồng thì chủ họ được hưởng hoa hồng từ thành viên lĩnh họ.

- Nghĩa vụ của chủ họ: Thông báo cho các thành viên về nơi cư trú mới trong trường hợp có sự thay đổi; thông báo đầy đủ về số lượng dây họ, phần họ, kỳ mở họ, số lượng thành viên của từng dây họ mà mình đang làm chủ họ cho người muốn gia nhập dây họ; giao các phần họ cho thành viên lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ; nộp thay phần họ của thành viên nếu đến kỳ mở họ mà thành viên không góp phần họ...

Thứ tự lĩnh họ và lãi suất

- Đối với họ không có lãi, thứ tự lĩnh họ được xác định theo hình thức bốc thăm, biểu quyết, bình chọn hoặc hình thức khác do những người tham gia dây họ thỏa thuận.

- Đối với họ có lãi thì thành viên ra mức lãi cao nhất sẽ là thành viên lĩnh họ; trong trường hợp có nhiều thành viên thành viên cùng trả một mức lãi cao nhất thì bốc thăm để xác định thành viên lĩnh họ.

- Lãi suất trong họ có lãi do các thành viên của dây họ thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ nhưng không vượt quá 20%/năm (được điều chỉnh bởi khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự).

Các hình thực thỏa thuận về dây họ được thể hiện bằng văn bản. Văn bản thỏa thuận về dây họ được công chứng, chứng thực nếu những người tham gia dây họ yêu cầu. Bên cạnh đó, Nghị định này còn quy định về các quy tắc tổ chức họ, các văn bản kèm theo như: gia nhập dây họ, rút khỏi dây họ, chấm dứt dây họ, văn bản thỏa thuận, sổ họ...

Xem toàn văn Nghị định số 19/2019/NĐ-CP tại đây.

Thành Luân

(giới thiệu)