VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO

Ngày 07/01/2021, VKSND tối cao ban hành Hướng dẫn số 11/HD-VKSTC về việc hướng dẫn công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử sơ thẩm án an ninh năm 2022.

Từ khi tham gia Công ước ASEAN về phòng, chống buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em (ACTIP), Việt Nam đã nội luật hóa và hoàn thiện các quy định pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống mua bán người. Tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung chưa tương thích với ACTIP cần sửa đổi, bổ sung như: Xác định trẻ em là người dưới 16 tuổi; chưa xử lý được hành vi mua bán người đối với trường hợp tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp mà không chuyển giao để nhận tiền, tài sản...

Từ thực tiễn công tác kiểm sát việc cưỡng chế, kê biên quyền sử dụng đất trong thi hành án dân sự còn gặp những khó khăn, vướng mắc, tác giả đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm sát lĩnh vực này như: Tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành; nâng cao năng lực và kỹ năng nghiệp vụ cho Kiểm sát viên…

Vừa qua, các cơ quan VKSND tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng đã ký ban hành Thông tư liên tịch số 04/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP quy định phối hợp trong thực hiện trình tự, thủ tục giảm thời hạn, miễn chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ và miễn chấp hành thời hạn cấm cư trú, quản chế còn lại.

Dữ liệu điện tử là một trong những nguồn chứng cứ mới được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Kết quả điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự thời gian qua đã cho thấy giá trị chứng minh chân thực, khách quan của dữ liệu điện tử; góp phần vào công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm giai đoạn hiện nay. Do đó, việc thu thập, khai thác, chuyển hóa, sử dụng nguồn chứng cứ này để chứng minh trong các vụ án cần phải được coi trọng.

Vừa qua, các cơ quan VKSND tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng đã ký ban hành Thông tư liên tịch số 03/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP quy định phối hợp trong thực hiện trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người được hưởng án treo.

Qua công tác kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính theo thủ tục giám đốc thẩm, VKSND tối cao nhận thấy việc giải quyết vụ án hành chính về “Khiếu kiện quyết định hành chính về quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai" giữa người khởi kiện là bà Nguyễn Thị K với người bị kiện là Chủ tịch UBND tỉnh B của Tòa án nhân dân cấp cao giải quyết tại Bản án hành chính phúc thẩm số 330/2019/HC-PT ngày 06/6/2019 có vi phạm, cần thông báo rút kinh nghiệm, cụ thể như sau:

Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 đã cơ bản khắc phục việc quy định “định tính” bằng quy định “định lượng” cụ thể, ví dụ các loại tội phạm về xâm hại sở hữu, ma túy… đều quy định mức khởi điểm phải chịu trách nhiệm hình sự, các trường hợp phạm tội dưới mức khởi điểm có thể phải chịu trách nhiệm hình sự nếu đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị kết án về tội đó.

Hiện nay vấn đề xác định thẩm quyền của cơ quan ra quyết định Thi hành án hình sự (THAHS) và cơ quan ra quyết định truy nã đối với người bị phạt tù đang tại ngoại bỏ trốn khỏi nơi cư trú còn có vướng mắc và tranh chấp trong việc áp dụng pháp luật, chưa được thực hiện một cách thống nhất và nhanh chóng, gây ảnh hướng tới hiệu quả thi hành của Bản án đã có hiệu lực pháp luật. Sự tranh chấp về thẩm quyền giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong THAHS dẫn đến việc chậm ra quyết định bắt thi hành án và quyết định truy nã bị án bỏ trốn làm giảm hiệu lực của bản án đã có hiệu lực pháp luật, làm cho bản án đó không được thực hiện được một cách nhanh chóng, dẫn đến việc kéo dài việc chấp hành bản án không cần thiết, không kịp thời truy nã để bắt thi hành án đối với bị án bỏ khỏi nơi cư trú.

Việc tội phạm hình sự có xu hướng trẻ hóa, tỉ lệ người phạm tội dưới 18 tuổi ngày càng tăng cho thấy mặt trái của cơ chế thị trường và sự suy giảm mối liên kết giữa các thành viên trong xã hội, sự suy giảm đạo đức xã hội. Đối với người dưới 18 tuổi phạm tội thì cần có chính sách pháp luật riêng, đặc biệt là các giải pháp phòng ngừa, giáo dục.

Việc xác định thẩm quyền kháng nghị của Viện kiểm sát trong thi hành án hình sự còn một số vướng mắc trong thực tiễn, đặc biệt là đối với các quyết định về tha tù trước thời hạn có điều kiện, quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh... Vì vậy, một số đơn vị, địa phương còn lúng túng, chưa thực sự chú trọng phát hiện vi phạm để ban hành kháng nghị.

Việc xác định tiền án của bị can, bị cáo có ý nghĩa hết sức quan trọng, là căn cứ quyết định hình phạt; trong nhiều tội danh, tiền án còn có ý nghĩa trong việc định tội, định khung. Tuy nhiên, thực tiễn vấn đề xác định tiền án của người phạm tội vẫn còn vướng mắc trong trường hợp chưa thi hành phần án phí, bồi thường thiệt hại và trường hợp đã thi hành xong một bản án được tổng hợp từ nhiều bản án.

Vừa qua, VKSND tối cao ban hành Chỉ thị số 08/CT-VKSTC về tăng cường trách nhiệm công tác quản lý, giải quyết yêu cầu bồi thường nhà nước trong tố tụng hình sự thuộc trách nhiệm của VKSND.

Bài viết nêu một số vướng mắc trong áp dụng chế định người đại diện của người dưới 18 tuổi bị buộc tội như: Cha mẹ nhận nuôi con nuôi nhưng không đăng ký thì có được công nhận là người giám hộ đương nhiên không? Tham gia tố tụng là quyền hay nghĩa vụ của người đại diện… Từ đó, tác giả đưa ra kiến nghị sửa đổi, bổ sung Nghị định số 81/2014/NĐ-CP và Điều 420 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người đại diện.

Trên cơ sở các quy định của Luật Thi đua, khen thưởng, thông tư và quy định của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác thi đua, khen thưởng trong ngành KSND; Vụ Thi đua – khen thưởng VKSND tối cao đã tổng hợp xây dựng sơ đồ hướng dẫn công tác thi đua, khen thưởng. Cổng Thông tin điện tử VKSND tối cao đăng tải để các đơn vị trong Ngành tham khảo thực hiện.