VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO

Nhìn lại chặng đường 60 năm qua, công tác xây dựng Đảng nói chung, xây dựng tổ chức cơ sở Đảng và đội ngũ đảng viên nói riêng đã được Đảng bộ cơ sở Cơ quan điều tra VKSND tối cao đặc biệt coi trọng, triển khai thực hiện toàn diện, đồng bộ với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt và đạt được những kết quả nổi bật, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp.

Trên cơ sở phân tích các quy định về thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự theo pháp luật tố tụng hình sự hiện hành và việc thực hiện các quy định đó trên thực tế, tác giả đề xuất cần có văn bản hướng dẫn về thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự trong trường hợp “phạm tội trong doanh trại Quân đội hoặc khu vực quân sự do Quân đội nhân dân quản lý, bảo vệ”.

Thực tiễn có trường hợp phải hoãn phiên tòa (không dựa vào căn cứ của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015) vì lý do dịch bệnh; bị cáo có đơn yêu cầu hoãn phiên tòa trước ngày mở phiên tòa có lý do chính đáng nhưng Thẩm phán, Chủ tọa phiên tòa không được ra quyết định hoãn phiên tòa… Đó là những bất cập trong quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 cần được sửa đổi, bổ sung.

Biên bản điều tra là văn bản tố tụng được lập theo Điều 133, Điều 178 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS). Đây là loại văn bản ghi nhận, mô tả lại quá trình tiến hành và kết quả các hoạt động điều tra nhất định đã tiến hành như khám nghiệm hiện trường, hỏi cung bị can, thực nghiệm điều tra... Biên bản điều tra là một trong những nguồn chứng cứ, những tình tiết được ghi trong biên bản điều tra được tiến hành theo quy định của BLTTHS 2015 có thể được coi là chứng cứ.

Thông qua công tác kiểm sát xét xử giám đốc thẩm đối với Bản án số 102/2018/DS-PT, ngày 01/8/2018 của Tòa án nhân dân thành phố CT giải quyết vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất”, giữa nguyên đơn là bà Trần Thị Thu N với bị đơn bà Nguyễn Thu T đã có hiệu lực pháp luật, VKSND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh thấy cần thông báo để rút kinh nghiệm như sau:

Trên thực tế, số vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn không nhiều, xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có quy định về điều kiện áp dụng vẫn còn tùy nghi; chưa quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng khi không áp dụng thủ tục rút gọn… Những vấn đề này cần được hướng dẫn kịp thời.

Thực hiện nghiêm túc các Chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao, Văn bản số 2307/VKSTC-V8 ngày 16/6/2016 của Viện trưởng VKSND tối cao hướng dẫn về việc thực hiện một số nội dung liên quan đến việc bắt, tạm giữ, tạm giam, VKSND tỉnh Hải Dương từ nhiều năm nay đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp để kiểm sát việc thông báo sắp hết hạn tạm giữ, tạm giam, bảo đảm không để quá hạn thuộc trách nhiệm của Viện kiểm sát.

Qua một số ví dụ cụ thể về quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt đã bị kháng nghị giám đốc thẩm, tác giả rút ra một số lưu ý cho Kiểm sát viên: Nắm chắc quy định tại các điều 51, 54 Bộ luật Hình sự năm 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành; xác định đúng tính chất, mức độ vi phạm để đề xuất kháng nghị hoặc kiến nghị phù hợp…

Thông qua công tác kiểm sát xét xử giám đốc thẩm đối với Bản án số 27/2019/DS-PT, ngày 11/6/2019 của TAND tỉnh ĐN giải quyết vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất”, giữa nguyên đơn là ông Phạm Xuân H, bà Nguyễn Thị N với bị đơn là ông Phạm Đình P đã có hiệu lực pháp luật, VKSND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh thấy cần thông báo để rút kinh nghiệm như sau:

Tranh chấp quyền sử dụng đất là một trong những loại tranh chấp khá phổ biến và phức tạp, liên quan đến nhiều chính sách về nhà, đất và văn bản pháp luật qua các thời kỳ. Thực tiễn kiểm sát việc giải quyết các vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất cho thấy còn một số bản án, quyết định bị Tòa án cấp trên tuyên hủy, sửa; cá biệt có vụ án xét xử nhiều lần, qua nhiều cấp mà nguyên nhân chủ yếu do việc đánh giá chứng cứ và áp dụng pháp luật chưa chính xác.

Công tác kiến nghị khắc phục vi phạm trong xét xử vụ án hình sự là một trong những hoạt động thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Viện kiểm sát nhân dân. Để nâng cao chất lượng công tác này, đòi hỏi Kiểm sát viên cần quán triệt, nhận thức đầy đủ ý nghĩa, tầm quan trọng; nắm vững các dạng vi phạm của Tòa án; đảm bảo chặt chẽ nội dung và hình thức của bản kiến nghị.

Đến nay pháp luật chưa có hướng dẫn hoặc giải thích cụ thể thế nào là “không bị coi là có án tích” và “được coi là không có án tích”, những trường hợp này có phải là đương nhiên xóa án tích không, hậu quả pháp lý đối với người bị kết án là gì, đó là vấn đề được trao đổi trong bài viết này.

Thông qua công tác kiểm sát xét xử giảm đốc thẩm đối với Bản án số 114/2019/DS-PT, ngày 10/6/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh VL giải quyết vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất”, giữa nguyên đơn là ông Nguyễn Văn B với bị đơn là bà Võ Thị X đã có hiệu lực pháp luật, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh thấy cần thông báo để rút kinh nghiệm như sau:

“Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội” là một trong những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự mới, lần đầu tiên được quy định tại Điều 24 Bộ luật Hình sự năm 2015. Tuy nhiên, một số nội dung còn có nhiều cách hiểu khác nhau (về phạm vi, các trường hợp bắt giữ được loại trừ trách nhiệm hình sự; chủ thể được loại trừ trách nhiệm hình sự...). Do đó, liên ngành tư pháp trung ương cần có văn bản hướng dẫn để việc nhận thức và áp dụng được thống nhất.